LAKSAMANA LAUT R. EDDY MARTADINATA

Jenengan lengkepna mah
Laksamana Laut Radén Éddy Martadinata.
Anu matak sok disingget jadi LLRÉ Martadinata.
Anjeunna téh salasaurang Pahlawan Nasional,
anu asalna ti kalangan Angkatan Laut.
Upama nilik kana bibit-buitna,
anjeunna téh pahlawan anu asalna ti Jawa Barat.

Pa Éddy téh pituin urang Sunda.
Lahir di Bandung, tanggal 29 Maret 1921.
Ramana Radén Ruhiyat Martadinata,
ari ibuna Nyi Radén Suhaémi.
Duanana oge wedalan Tasikmalaya,
ngan béda kacamatan.
Ramana ti Cisayong, ari Ibuna ti Indihiang.

Duanana mibanda kasang tukang anu sarua,
nyaéta lingkungan menak anu taat kana agama.
Anu matak Pa Eddy Martadinata mah,
salian ti meunang-atikan di sakola téh,
atikan agamana oge kuat deuih.
Waktu mancén tugas di Angkatan Laut,
Pa Éddy remen jadi imam atawa hotib
ari juma'ahan di lingkungan kantorna.

Cita-citana jadi palaut geus tumuwuh
ti keur jaman sakolana kénéh.
Nu matak saréngséna ti AMS téh,
nyaeta sakola satingkat SMA di Jaman Walanda,
nya neruskeun ka Zeevaat Technische School
alias Sakola Téhnik Pelayaran.
Satingkat jeung akademi mun ayeuna mah.

Hanjakal, Pa Éddy teu bisa ngaréngsékeun sakolana
Ari sababna, kapegat ku Perang Pasipik.
Tentara Jepang asup ngeréh Pulo Jawa.
Harita loba sakola anu tutup atawa ditutup.
Salian ti harénghéng téh, kaayaan kacida weritna.
Komo Sakola Tehnik Pelayaran mah
tempat Pa Eddy nyuprih élmu, ditutup ku Jepang.

Bari ngadagoan sakolana dibuka deui,
tamba nganggur teuing Pa Éddy digawé
di Kantor Besar Karéta Api Bandung.
Tapi digawéna ogé henteu lila.
Sabab, basa aya béja yén Jepang
muka sakola pelayaran pikeun rayat Indonésia,
Pa Éddy milu daptar ka éta sakola.

Pa Éddy kaluar ti pagaweanana.
Sup ka Sekolah Pelayaran Tinggi (SPT) di Jakarta,
anu dikokolakeun ku Jepang.
Pa Éddy ditarima jadi siswa tingkat lanjutan,
sabab saméméhna kungsi meunang pangajaran
di Sakola Téhnik Pelayaran téa.

Kamampuhna nyangkem basa Walanda,
basa Inggris, jeung basa Jepang,
gedé pangaruhna kana pangajaranana di SPT.
Katambah ku resep maca deuih,
munasabah upama Pa Éddy jadi siswa
anu pangnyongcolangna di kelasna téh.

Nu matak, satamatna ti SPT,
Pa Éddy ditarik jadi guru bantu di SPT.
Malah saterusna mah kapapancénan
jadi nakoda kapal latih Dai-28 Sakura Maru.
Pancénna nyaéta ngalatih parasiswa SPT,
anu umumna bangsa urang.

Bungah ku hiji ku dua meunang éta pancén téh.
Kahiji, luyu jeung cita-citana.
Kaduana, bungah lantaran bisa ngalatih
parapamuda bangsana sorangan
pikeun jadi palaut anu tanggoh.
Palaut anu bisa diandelkeun ka hareupna.

Pa Éddy yakin pisan,
hiji mangsa mah bangsana téh
bakal leupas tina genggeman Jepang.
Tangtu baris mikabutuh palaut-palaut
bangsana sorangan anu bisa diandelkeun,
boh pikeun kapentingan angkutan
boh pikeun kapentingan kaamanan.

Apan nagara urang téh nagara maritim,
nagara anu dua-pertiluna diwangun ku laut.
Pikeun patalimarga antarpulo,
mikabutuh palaut-palaut anu tanggoh.
Kitu deui pikeun ngamankeun nagara,
utamana ti pihak-pihak anu boga karep
ngacowkeun jeung ngabinasa nagara urang.

Kurang leuwih sapuluh bulan
Pa Eddy mancén tugas di kapal Jepang
Dai - 28 Sakura Maru téh.
Dina awal Agustus 1945,
dina mangsa bangsa urang tatan-tatan
pikeun nyanghareupan kamerdékaan,
Pa Éddy ngécagkeun pancénna.

Babarengan jeung babaturanana
anu sarua pada-pada palaut,
Pa Éddy aktif milu bajoang.
Malah puseur kagiatananana
sarta markas pamuda palaut teh,
nya di bumi Pa Éddy pisan.

Nya di dinya parapamuda palaut
ngayakeun rapat-rapat katut kagiatan lianna,
sarta ngayakeun hubungan langsung
jeng para pamingpin pergerakan kemerdékaan,
saperti Bung Karno jeung Bung Hatta.
Pa Éddy minangka pamingpinna,
di kalangan pamuda palaut mah.

Tanggal 17 Agustus 1945,
Proklamasi Kemerdékaan Républik Indonésia,
diumumkeun di Jalan Pegangsaan Timur 56, Jakarta,
anu dibaca ku Bung Karno dibarengan ku Bung Hatta,
Pa Éddy jeung parapamuda palaut séjénna,
milu nyaksian langsung di Pegangsaan Timur.


Sanggeus Indonésia merdéka,
Pa Éddy meunang pancén anu penting,
nyaéta milu marajian lahirna BKR-Laut,
anu engkena jadi TNI-Angkatan I,aut.
BKR singgetan tina Barisan Keamanan Rakyat.
Harita anu jadi pingpinan BKR-Laut
nyaéta Pa M. Pardi, ari Pa Eddy jadi staf pingpinan.

Dina mangsa-mangsa awal kamerdékaan,
perjoangan Pa Éddy téh beuki natrat baé.
Utamana dina ngabebenah jeung ngawangun
angkatan laut anu tanggoh tur bisa diandelkeun.
Sabab dihenteu-henteu ogé nagara urang téh,
nagara maritim, nagara anu mibanda laut lega.

Sawatara jabatan anu kungsi dicangking ku anjeunna,
di an¬tarana jadi WakilPingpinan BKR- Laut Pusat,
ngarangkep jadi wakil pingpinan BKR-Laut Jawa Barat.
BKR-Laut dirobah ngaranna jadi TKR-Laut.
TKR téh singgetan tina Tentara Keamanan Rakyat.
Pa Éddy jadi Perwira Staf TKR-Laut.

Basa TKR-Laut dirobah ngaranna jadi ALRI,
singgetan tina Angkatan Laut Républik Indonésa,
Pa Éddy jadi Kepala Staf Operasi V,
ngawengku Bagian Perencanaan ALRI.
Terus jadi Pingpinan Pendidikan Opsir Kalibakung;
anu mibadan pancén meuseuh paracalon
prajurit Angkatan Laut anu bisa diandelkeun.

Salian ti éta, Pa Éddy ogé kungsi jadi
Staf Pingpinan Pangkalan IV Tegal di Wonosobo;
Kepala Jawatan Pendidikari ALRI;
Kepala Staf Komando Daérah Maritim Surabaya;
jeung Staf Operasi Angkatan Laut Jakarta.
Éta téh jabatan anu dicangking ku Pa Éddy
nepi ka réngséna Agrési Militer I.

Dumasar kana hasil babadamian
Konférénsi Méja Bun¬dar (KMB),
Pa Éddy kapapancénan kudu nampa
hiji kapal perang ti Angkatan Laut Walanda,
ngaranna HMS Morotai.
Sanggeus jadi milik urang,
ku Présidén Sukarno ngaranna diganti
jadi Hang Tuah.

Tétéla kapal perang Hang Tuah téh
jadi kareueus bangsa urang.
Gedé jasana ka lemah cai,
di an¬tarana baé milu numpes
Pemberontakan Andi Aziz di Sulawesi
jeung RMS di Maluku.
Suksésna kapal Hang Tuah,
tangtu baé ditangtukeun ku komandanna,
nyaéta Pa Éddy Martadinata.

Marén ti dinya, Pa Éddy meunang pancén séjén.
Anjeunna kudu miang ka Nagri Walanda,
pikeun mawa kapal perang jenis pemburu torpédo,
anu ngaranna HMS Tjerk Hiddes.
Geus datang ka urang mah
ngaranna diganti jadi KRI Gajah Mada.
Nya Pa Éddy anu ditunjuk jadi komandanna téh.

Salaku komandan kapal KRI Ciajah Mada,
kalungguhanana téh leuwih luhur
batan komandan-komandan kapal séjénna.
Ari sababna, KRI Gajah Mada téh mangrupa
kapal pingpinan ti Kesatuan Kapal Perang ALRI.
Kacida diandelkeunana enggoning
ngajaga pertahanan nagara urang di laut.

Karir Pa Éddy terus nérékél sarta nyongcolang.
Taun 1953 anjeunna dibéré kasempetan pikeun
ngaronjatkeun kamampuh jeung pangaweruhna.
Pa Éddy di sakolakeun ka Amérika Serikat.
Milu pendidikan di General Line School
nu diayakeun ku Angkatan Laut Amerika Serikat
anu katelah US Navy téa.

Lila pendidikanana téh genep bulan.
Ari Pa Éddy di Amerikana téh dalapan bulan,
sabab dibéré kasempetan pikeun neruskeun
kana neuleuman organisasi jeung manajemen
Angkatan Laut Amerika Serikat, salila dua bulan.
Éta kasempetan téh dimangpaatkeun sahadé-hadéna,
anu baris dipaké pikeun ngaronjatkeun
ajén jeung kamampuh angkatan laut nagara urang.

Samulangna ti Amérika Serikat,
Pa Éddy diangkat jadi Kepala Biro
Perencana Staf Angkatan Laut, di Jakarta.
Henteu lila, Pa Éddy meunang pancén
anu kawilang beurat nyaeta jadi Ketua Missi
Pengawas Pembuatan Kapal-kapal Perang ALRI di luar negeri. Memang, harita teh ALRI keur ngahangkeut¬keun
meulian kapal-kapal perang jeung senjata.

Kapal perang anu mimiti dibeuli ku ALRI
nyaéta opat kapal perang buatan Itali.
Salaku Ketua Missi dina éta kagiatan,
tangtu we Pa Éddy téh kudu ka Itali.
Pa Éddy miang ka ditu pas awal taun 1955.
Pancénna nalingakeun kapal-kapal urang
anu dijieun di ditu.

Tilu taun ti harita, kapal-kapal perang
pesenan ALRI teh réngsé.
Dua kapal jenis korvét dingaranan
KRI Pattimura jeung KRI Hasanuddin,
dua deui kapal jenis fregat dingaranan
KRI Imam Bonjol jeung KRI Suropati.
Pa Éddy dianggap suksés ngajalankeun missina.

Salila Pa Éddy di Itali,
pangkatna kungsi naek jadi Létnan Kolonél,
sarta diangkat jadi Komandan
Kesatuan Angkatan Laut di Itali (Kalita)
Waktu jadi Komandan Kalita,
Pa Éddy ngarangkap jadi Ketua Komisi Pengawas
pikeun meulian matéril perang ti Yugoslavia deuih.
Éta dua pancén téh dilaksanakeun kalayan daria.

Nu matak hasilna ogé nyugemakeun.
Kapercayaan pamaréntah jeung ALRI
ka Pa Éddy téh beuki gedé baé.
Yakin yén Pa Éddy prajurit anu bisa diandelkeun.
Bulan April 1955, anu keur aya di Itali,
diala ku pamaréntah RI sina mulang ka lemah cai.
Pa Eddy diangkat jadi Pemangku Sementara
Kepala Staf Angkatan Laut.
Pangkatna ogé ditaékkeun jadi Kolonél.

Opat taunt i harita, tangga1 25 Juli 1959,
Pa Eddy dilantik jadi Kepala Staf Angkatan Laut,
ngaganti KSAL saméméhna,
Laksamana Madya R. Subiyakto.
Umur Pa Eddy harita kakara 38 taun.
Kaasup ngora pikeun nyangking
kalungguhan puseur hiji angkatan mah.

Salian ti éta, Pa Éddy ogé jadi
Menteri ék Officio dina Kabinet Kerja.
Pangkatna oge naék jadi jadi Komodor Laut.
Teu kungsi sataun pangkatna naék deui
jadi Laksamana Muda Laut.
Bisa disebut¬keun salila sataun téh,
Pa Éddy ngalaman tilu kali naék pangkat.
Weu, kaasup anu istiméwa atuh.

Bulan Juli 1963 sakuduna mah masa jabatan
Pa Éddy salaku Menteri KSAL téh geus réngsé.
Tapi lantaran nilik kana préstasina,
sarta pikeun neruskeun hanca garapanana
ngawangun Angkatan Laut,
Pa Éddy diangkat deui jadi Menteri KSAL.
Sataun ti harita pangkatna naék deui
jadi Laksamana Madya Laut.

Kakara marén tina eta jabatan bulan Pebruari 1966.
Bulan September dilantik jadi duta besar di Pakistan,
sarta dina tanggal 5 Oktober 1966,
ninggang dina Hari Angkatan Bersen¬jata,
pangkatna ditaekkeun deui jadi Laksamana Laut.
Nya anjeunna Laksamana anu munggaran
di Angkatan Laut Républik Indonésia mah.

Hanjakal, sapoé ti sanggeus jadi Laksamana,
Pa Éddy Martadinata ngantunkeun.
Ninggalkeun hasil gawéna,
nyaéta dadasar Angkatan Laut anu kuat.
Pa Éddy wapat tanggal 6 Ok¬tober 1966,
lantaran kacilakaan hélikopter
di wewengkon Riung Gunung, Puncak.

Pa Éddy teh salasaurang putra Indonesia
anu teu weleh satia ka lemah caina.
Anjeunna milu numpes sawatara pemberontakan,
saperti pemberontakan Andi Azis, Soumokil,
Permésta/PRRI, jeung sajabana ti éta.
Anjeunna deuih anu pang¬heulana teu satuju,
malah nyerang Déwan Révolusi/Géstapu PKI.

Pa Éddy téh dipikacinta ku rahayat,
komo ku anak buahna mah.
Éta baé, basa marén tina jabatanana
salaku Menteri KSAL;
Angkatan Laut ngayakeun acara
paturay tineung anu rongkah.
Kaasup upacara anu pangrongkahna wé
sapanjang sajarah Angkatan Laut RI mah.

Pa Éddy deukeut jeung anak buahna,
komo dina kagiatan anu aya patalina
jeung karesep atawa hobina.
Pa Éddy resep maénbal jeung musik jazz.
Sorana kawilang alus deuih.
Anu matak upama aya acara-acara hiburan,
utamana di kesatuanana Pa Éddy sok
milu ngahaleuang lagu karesepna.

Bukti séjén yén Pa Éddy dipikacinta ku rahayat,
méh unggal pustakamangsa ngamuat lalakonna.
Méh unggal poé, ti satutasna wapat tea,
pustakamangsa harita ngamuat pamanggih
katut tanggapan masarakat kana perjoanganana.
Ti mimiti surat pembaca, artikel,
malah teu saeutik anu winangun sajak ogé.

Pa Éddy Martadinata anu munggaran
nyangking pangkat Laksamana di TNI-AL.
Anjeunna ogé salasaurang tina dua
Pahlawan Nasional nu asalna ti jajaran TNI-AL.
Saurang deui nyaeta Yos Sudarso,
anu gugur di Laut Aru téa.